Franczyza oraz jej wady i zalety to temat, który jest często poruszany wśród młodych i przyszłych przedsiębiorców. Dlatego też dziś przedstawiamy Wam jasne i ciemne strony tego systemu. Według ostatniego aktualnego raportu Polskiej Organizacji Franczyzodawców, w 2016 roku w Polsce było 1170 firm franczyzowych. W przeciągu ostatnich 10 lat to wzrost o prawie 400%! Samych placówek franczyzowych jest w tym momencie ponad 70 000, co jest liczbą imponującą. Kiedyś przeczytałem, że duża część systemów franczyzowych to sieci rodzimych marek (co cieszy!). Zatem co jest powodem, że jest taki wzrost nowych placówek franczyzowych oraz samych systemów? W dzisiejszym artykule dowiesz się, jakie są zalety tego systemu oraz jak wygląda ta ciemniejsza strona franczyzy.
Franczyza – czym jest?
Franczyza to coraz bardziej popularny sposób prowadzenia działalności gospodarczej. Działa między franczyzodawcą (czyli osobą, która taką franczyzę posiada i chce „wydzierżawić”) oraz franczyzobiorcą (czyli osobą, która taką franczyzę chce prowadzić). Franczyza to prowadzenie swojego biznesu pod szyldem bardziej znanej, innej marki, w oparciu o umowę pisemną. Czyli jeśli masz pieniądze, ale nie masz pomysłu, lub chcesz rozpocząć biznes, omijając błędy, które popełnili inni, franczyza jest idealna dla Ciebie. Działając pod franczyzą dostajesz całe know-how (całe doświadczenie franczyzodawcy, wraz z informacjami jakich błędów nie popełniać). Czemu franczyzodawca tak chętnie chce się dzielić swoją marką oraz wiedzą? Oczywiście dla zysków. Im więcej punktów, tym bardziej znany brand, tym lepsza sytuacja dla pozyskania kolejnych franczyzobiorców lub inwestorów. A jak franczyzodawca zarabia? W zależności od umowy, może to być dany procent od zysków lub stała opłata miesięczna za wykorzystanie brandu. Jednakże Franczyza ma zarówno swoje jasne jak i ciemne strony.
Franczyza – wady oraz zalety
Zalety dla franczyzobiorcy
Najważniejszą zaletą bez wątpienia jest poczucie bezpieczeństwa, wynikające z kupienia gotowego, sprawdzonego wcześniej pomysłu, który odniósł już sukces na rynku. Pewność inwestowania pieniędzy (często niemałych) w coś co odniosło sukces, jest w miarę logiczne pod względem dywersyfikacji ryzyka. Znany brand może przyciągać klientów, tylko przez to, że jest znany. Pojawiają się również oszczędności w skali całego kraju (np. Woda, którą jakiś detalista kupuje za 1 zł w 50 sztukach miesięcznie, franczyza kupuje w skali 200 tys sztuk miesięcznie, dzięki czemu kupują ją np. za 60 groszy). Ty będąc franczyzobiorcą, masz dostęp do lepszych cen u dostawców i kontrahentów.
Franczyzobiorca również jest reklamowany przez franczyzodawcę i w naturalny sposób pozyskuje ruch, dzięki kampaniom reklamowym tworzonym przez markę.
Dodatkowo Franczyzodawca dzieli się również bagażem doświadczeń, czyli know-how. Franczyzobiorca ma stały dostęp do fachowej pomocy, cyklów szkoleń (zależy od franczyzy), które mają na celu obniżenie ryzyka braku rentowności firmy do zera. W zależności od branży, wsparcie obejmuje ustalenie asortymentu, dobór lokalizacji, szkolenia dotyczące księgowości, HR (rekrutacji pracowników), PR (relacji z klientami) oraz przygotowania pod ewentualne audyty (kontrole).
Wady dla franczyzobiorcy
Franczyzobiorca ma dużo ograniczeń związanych z samodzielnym prowadzeniem biznesu. Podlega on audytom ze strony franczyzodawcy. Każdy pomysł, innowacja musi zostać zaakceptowany przez franczyzodawcę. Z jednej strony to dobre, ponieważ skoro franczyzodawca osiągnął sukces, to warto duplikować wszystko w 100%, a nie robić po swojemu. Zawsze można założyć firmę i ryzykować swoją marką.
Trzeba też pamiętać, że biorca musi płacić opłaty za udzielenie licencji. Dzielą się one zazwyczaj na dwie:
- Opłata wstępna za udzielenie licencji
- Opłata miesięczna, która ma kilka form. Oto najbardziej popularne:
- Procent od obrotów placówki franczyzowej
- Procent od zysków placówki franczyzowej
- Stała opłata miesięczna w określonej kwocie
Początkującemu biznesmenowi może być ciężko wypracować zysk, patrząc na to, że musi opłacić lokal, pracowników, ZUS, podatek dochodowy oraz licencję dla franczyzodawcy. Jednakże patrząc na ciągły wzrost placówek franczyzowych, można stwierdzić, że jednak przynosi to zamierzony efekt.
Zalety dla franczyzodawcy
Najważniejszą zaletą dla franczyzodawcy jest fakt, że dzięki kolejnym placówkom franczyzowym rozwija swoją markę, tworzy coraz bardziej rozpoznawalny brand, zwiększa kanały dystrybucji towarów i usług (co znów, daje mu możliwość na negocjowanie lepszych warunków z kontrahentami, dzięki franczyzobiorcom ma coraz lepsze ceny).
Dodatkowo duża zaletą jest to, że franczyza zrzesza przedsiębiorców, którzy chcą osiągnąć wspólnie sukces wraz z franczyzodawcą. Osoby do współpracy często są sprawdzane i wybierane spośród chętnych po to, żeby ograniczyć ryzyko np. zamknięcia punktu w danym mieście, co może obniżyć wiarygodność marki. Franczyzobiorca z pełnym zaangażowaniem robi wszystko, żeby jego franczyza osiągnęła jak największy sukces, co z pewnością jest wielką zaletą. Dodatkowo dzięki przekazaniu całego bagażu doświadczeń (know-how), franczyzodawca nie musi zarządzać całą siecią placówek czy kontrolować personelu w każdym oddziale. To duży plus.
Wady dla franczyzodawcy
Franczyzodawca ponosi, jak to w biznesie, ryzyko z udzieleniem licencji franczyzobiorcy. Placówki porozrzucane poza granicami kraju mogą być ciężkie do kontrolowania, chociaż z mojej perspektywy chciałbym mieć takie wady w firmie, że mam tyle placówek, że ciężko je kontrolować 🙂
Jak wspomniałem powyżej w zaletach, franczyzodawca musi dokładnie sprawdzić swojego przyszłego kontrahenta. Jednakże zdarzają się przypadki, że franczyzobiorca okaże się nieuczciwy, zacznie robić na swoją rękę, psując markę franczyzodawcy. Jego personel może być niemiły, czyli może zawieść element ludzki – ale w swoim salonie może przydarzyć się taka sama sytuacja.
Najgorszą wadą może być to, że mimo zakazu konkurencji (który w dużej części umów tego typu jest zawarty), kontrahent po zapoznaniu się z pełnym know-how firmy, może wykorzystać ją przeciwko franczyzodawcy, zakładając swoją własną konkurencyjną markę.
Podsumowanie
Patrząc na statystyki i wzrost liczby franczyzodawców, franczyzobiorców i placówek franczyzowych, można stwierdzić, że rynek franczyzowy ma się coraz lepiej. To dobrze rokuje na przyszłość, ponieważ młodzi przedsiębiorcy mogą dostać praktycznie gotowy przepis na sukces. Franczyza to na pewno dużo mniejsze ryzyko straty i bankructwa, kosztem opłat licencyjnych. Coś za coś. Ale lepiej zarabiać 10 000 zł na czysto i oddać z tego 2000 zł, niż mieć swoją firmę i mieć – 2000 zł co miesiąc.
Czy franczyza jest dobra zostawiam Waszej ocenie. Ja prywatnie przymierzałem się trzykrotnie do wykupienia franczyzy, ale ostatecznie przez przypadki losowe nie udało mi się tego sfinalizować.
Warto przeczytać więcej o Franchisingu na największych portalach w Polsce, gdzie znajdziecie m.in katalog franczyz wraz z cenami i wszystkimi potrzebnymi informacjami:
>> Zapraszamy również do naszego działu Biznes
Franczyza – wady oraz zalety
